مخاطب ارتباط‌‌جمعي؛ "گيرنده" يا "قرباني" ؟!!!

با توجه به شرايط عصر حاضر يعني گستردگي، تراكم و انباشتگي اطلاعات در حوزه‌هاي مختلف؛ موضوع رو به رشد تراكم اطلاعات(۱)براي مخاطبان در عرصه ازتباطات، اهميت ويژه‌اي مي‌يابد. و اين موضوع تا جايي پيش‌مي‌رود كه بعضي نويسندگان مي‌گويند : " مخاطب ارتباط‌جمعي نه يك "گيرنده" بلكه يك "قرباني" است. ( Hiebert, Ungarait & Bohn, 1972 )

ریچارد سول وورمن(۲)در باره مسأله نگراني اطلاعاتي مي‌گويد: " مسأله‌اي كه لازم است درك كنيم با شكاف رو به گسترش ميان آنچه مي‌فهميم و آنچه تصور مي‌كنيم، ايجاد شده است. "

اورين كلپ(۳)جامعه شناس (۱۹۸۲، ۱۹۷۸) شكاف رو به تزايدي را كه ميان اطلاعات و معني روي مي‌دهد، توصيف كرده‌است. كلپ براي تشريح اين موضوع استعاره قيف بزرگ را به‌كار مي‌برد و مي‌گوید مخاطبان ارتباط جمعی مانند کسانی هستند که زیر قیف نشسته‌اند و تلاش می کنندُ قطعه های معما را که از سوراخ قیف به پایین می افتد، کنار هم بگذارند. البته این کار بسیار مشکلی است زیرا نه تنها قطعه ها سریع‌تر از آنچه که ما بتوانیم با آن کار کنیم به پایین می افتند، بلکه خیلی از آنها اصلا" به معمایی که ما در حال کار با آن هستیم تعلق ندارند.

این مهم باعث شده است که ما همواره شاهد تحولات بزرگی در شیوه های استفاده از رسانه ها باشیم. و همانگونه که در یکی از پست‌های قبلی نیز به آن اشاره کردم؛ بحث اعتماد به رسانه يكي از شيوه‌هايي است كه حل اين مشكل را تسهيل مي‌كند و روابط‌عمومي‌ها مي‌توانند با استفاده از اين اصل، مفهوم "قرباني" را براي مخاطبان ارتباط جمعي حتي در شرايط عصر حاضر به "گيرنده" تغيير دهند.

................................................................................................ 

1. Information Overloand
2. Saul Wurman
3. Orrin Klapp

................................................................................................................................... 

منابع: 

1. Saul Wurman.R (1989) Information Anxiety
2. Klapp.O (1982) , Meaning Lag in the Information Society,Journal of Communication، Volume 32 , Issue 2 , pages 56–66, June 1982
3. ورنر سورين- جيمز تانكارد، ترجمه دكتر عليرضا دهقان، نظريه‌هاي ارتباطات،دانشگاه تهران، 1384،چاپ دوم



تحليل محتوا؛ تحليل گفتمان

ارتباطات از جمله رشته‌هاي جديد، گسترده و پرنفوذي است كه در قرن بيست به اوج دست‌يابي به مفاهيم و نظريه‌هاي كارآمدي رسيده‌است. بنابراين ارائه درك عميق معناهاي نهفته در متون ارتباطي، مستلزم شناخت و در اختيار داشتن يك شيوه نوين تحليل در اين عرصه است.

 

دريافت ميزان اهميت نويسندگان، پديدآورندگان آثار و يا حتي كل فرهنگ‌ها به مقولات موضوعي خاص، احتمالا" بايد گسترده‌ترين موارد استفاده از تحليل محتوا تلقي شود.

هدف در بسياري از تحقيقات اجتماعي، پي بردن به ميزان توجهي است كه بر پديده، انديشه يا گرايشي خاص معطوف مي‌شود.

 

در تعريف تحليل محتوا، " برنارد برلسون " مي‌نويسد: " تحليل محتوا يك شيوه تحقيقي است كه براي تشريح عيني، منظم و كمي محتواي آشكار پيام‌هاي ارتباطي به‌كار مي‌رود."

 

مهم‌ترين كاربرد اين روش توصيف ويژگي‌هاي يك پيام است.استنباط دربارهٔ فرستندگان پیام و دلایل یا پیش‌آیندهای پیام ؛ استنباط جنبه‌های فرهنگی پیام و تغییرات فرهنگی نيز از جمله كاربردهاي ديگر تحليل محتوا است.

 

در مقابل روش تحليل گفتمان يك روش كيفي است كه از اصلاح روش‌هاي اوليه تحليل رسانه‌ها حاصل شده است، اصلاحي كه شالوده زبان‌شناسي دارد.

ظهور و توسعه نظريه و روش تحليل گفتمان ناشي از برخي ضعف‌هاي مشاهده شده در پارادايم‌هاي موجود در تحقيق اجتماعي و نقدهاي وارده به آنها بوده است.

 

"تحلیل گفتمان عبارت است از تعبیه ساز و کار مناسب و اعمال آن در کشف و تبیین ارتباط گفته (یا متن) کارکردهای فکری ـ اجتماعی ". در عمل ؛تحلیل گفتمان در صدد کشف و تبیین ارتباط بین ساختار ديدگاه‌هاي فکری ـ اجتماعی و ساختارهای گفتمانی است.

 

از زاويه‌اي ديگر تحليل گفتمان اين‌گونه تعريف شده است كه: " با ايجاد برش‌هاي افقي و عمودي در سطح وعمق متن، معاني كلان و فوقاني ابتدا از طريق تجريد مؤلفه‌هاي متني از يكديگر و سپس با بررسي ساختارهاي خرد و كلان از لايه‌هاي مختلف متني و فرامتني در يك رابطه متقابل و هم‌زمان تحليل مي‌شوند."

 

-------------------------------------------------------------------

 

منابع

• بديعي، نعيم.1380. تحليل محتوا، تهران: اداره كل تبليغات اداره هماهنگي روابط عمومي‌هاي كشور.
• رسانه.سال۵.شماره۴.زمستان۱۳۷۳(ص ۳۶ -۵۰)
• مير فخرايي، تژا.1383. فرايند تحليل گفتمان. تهران: مركز مطالعات و تحقيقات رسانه‌ها.
• یارمحمدی، لطف‌الله.۱۳۸۳. گفتمان‌شناسي انتقادي. تهران؛هرمس
• یارمحمدی، لطف‌الله و مجید خسروی نیک.1382.«شیوه ای در تحلیل گفتمان و بررسی دیدگاه های فکری ـ اجتماعی». نامه فرهنگ، شماره 42، 181ـ173

 

روابط‌عمومي و تحليل

چندي پيش جلسه‌اي رو خدمت يكي از اساتيد ارتباطات و از مديران موفق عرصه رسانه‌هاي مكتوب بودم كه در حاشيه اين جلسه وقتي بحث از تحليل روزنامه‌ها شد به نكات ارزشمندي اشاره كردن كه دانستن آن براي روابط عمومي‌ها كه بخشي از كارشان معطوف به تحليل رسانه است، خالي از لطف نيست:

سير تحول تحليل روزنامه‌ها:

تحليل محتوا : شروع تحليل روزنامه‌ها با تحليل محتوا بود و چون روزنامه ها از نظر ديدگاه خاص داري تكثر زيادي نبودند؛ اين شيوه بهترين روش براي تحليل و اخذ نتايج بود.

تحليل گفتمان : با تكثر روزنامه و پر رنگ شدن جناح بندي‌ها و تحزب در كار نشر روزنامه‌ها و طرح ديدگاه‌هاي متفاوت در باره يك موضوع و در يك زمان و براي انجام تحليل‌هاي دقيق‌تر و اخذ نتايج بهتر؛ تحليل محتوا جاي خود را به تحليل گفتمان سپرد.

تحليل پارادايم : با توجه به رشد روزافزون رسانه‌ها و تنوع و پراكندگي گسترده در طرح نظرها و ديدگاه‌هاي سياسي و كارشناسي در اين عرصه و حتي بيان ديدگاه‌هاي متفاوت و گاه متناقض در بين يك جريان فكري؛ امروزه ديگر حتي تحليل گفتمان نيز ما را به نتايج متقن و قابل اعتماد رهنمون نخواهد شد و شايد تحليل پارادايم بهتر بتواند ما را در اين مسير كمك كند.

ان‌شاءالله سعي خواهم كرد در يك پست مجزا به هر يك از اين سه نوع تحليل بپردازم.

نكته‌ها

گاهي سركلاس درس وقتي كه با اساتيد و دانشجويان پيرامون مسائل درسي در حوزه ارتباطات بحث مي‌كنيم؛ نكته‌ها و مطالبي به صورت كاملا" تصادفي مطرح مي‌شود كه مي‌تواند موضوع وسوژه مناسبي براي پرداختن بيشتر و جدي‌تر در اين حوزه باشد.

از اين پس سعي خواهم كرد در برخورد با چنين نكاتي بلافاصله آن را در اين‌جا تحت عنوان " نكته‌ها " به اشتراك بگذارم تا دوستان و علاقه‌مندان هم نظراتشان را مطرح كنند و در نهايت به جمع‌بندي تقريبا" واحدي برسيم كه هم بر دانش تئوري‌مان افزوده شده و هم بتوانيم از آن در عرصه عمل بهره ببريم.

داخل پرانتز: در ضمن بايد اين نكته روهم بگم كه مشكلات فني همين وبلاگ در سرويس بلاگفا مرتفع شده و بنده هم براي دوستان خوبم كه بيشتر علاقه‌مندند تا مطالب اين وبلاگ را از آن طريق دنبال نمايند ( اينجا )؛ عينا" تكرار خواهم كرد.

روابط عمومي، رسانه و اعتماد

در دنیای امروز نسبت به دهه‌هاي پيش از اين تغییرات زیادی به وجود آمده و نظريه " مك لوهان " عينيت يافته؛ جهان کوچک شده و به راحتي با ابزار و ادوات مختلف از جمله هواپیما، راه‌آهن‌ و ماهواره و اینترنت به تمامی نقاط جغرافیایی دسترسی داریم و لذا دسترسی به دنیا آسان‌تر شده اما از سوي ديگر چون این دسترسی در بسیاری از موارد مستقیم نیست دنیا و جهان را بزرگتر کرده است جون در چنين شرايطي با اطلاعات بیشتری روبرو هستيم به طوري‌كه قدرك درك و دريافت اين حجم انبوه اطلاعات را هم نداريم و همين مسأله باعث سردرگمي و عدم توازن در جامعه شده است.

در شرايطي كه حجم اطلاعات به صورت لحظه اي رو به افزايش است، رسانه‌ها به عنوان حلقه واسط بين افراد جامعه با وقايع و اتفاقات جامعه به دروازه‌باني اخبار پرداخته وهمين نقش رسانه‌ها باعث شده است كه افراد ديگر وقايع و اتفاقات را به صورت طبيعي دريافت نكرده و تنها تصوير و يا شمايي از آن را در پيش‌رو داشته‌باشند و اين همان شكاف و فاصله‌اي است كه در جوامع امروزي به راحتي قابل مشاهده‌است. اين فاصله ناشي از احساسي است كه در بشر امروز ايجاد شده است كه همواره مي‌پندارد كه خيلي ‌مي‌داند، در حالي كه داده‌هاي بشر زياد شده است ولي همه آنها اطلاعات نيست و حتي تمامي اطلاعات هم در سطح دانش بشري محسوب نمي‌شود.

در جامعه امروزي بشر بدون ارتباطات نمی‌تواند زندگی کند و به همين دليل است كه كاربرد رسانه‌ها اهميت پيدا مي‌كند. تا جايي كه شكل‌دهي افكار عمومي و بسيج همگاني در يك جهت خاص به عنوان يكي از مهم‌ترين كاركردهاي رسانه‌هاي مدرن به‌حساب مي‌آيد.

در شرايط عصر دانايي اغلب اطلاعات ما از رسانه‌ها، ماهواره‌ها و از طریق تصاویری که دیگران نیز آن را از رسانه‌ها دریافت کرده‌اند كسب مي شود و هر چقدر كه سطح اعتماد مردم نسبت به رسانه‌ها بالا رود نسبت تأثيرگذاري آنها نيز بيشتر خواهدشد.

روابط ‌عمومي در اين بين كاركردي دوسويه دارد؛ از يك سو به عنوان رابط بين دولت و ملت با استفاده از كانال رسانه بايد نقش اعتماد سازي براي دولت را ايفا نموده و با ارتباط مطلوبي كه با رسانه‌ها برقرار مي‌كند از اين نقش به نحو مطلوب‌تري بهره ببرد و از سوي ديگر با ارسال اطلاعات درست از سازمان مربوطه و انتقال درست و به موقع افكار عمومي به مديران سازمان،اعتماد مردم به رسانه‌ها را افزايش دهد تا بدينوسيله به يكي از كاركردهاي اصلي خود كه ايجاد تعادل و توازن در جامعه است، جامه عمل بپوشاند.

انتشار يك كتاب

كتاب " روابط عمومي و تدوين يك برنامه عملياتي " كه توسط بنده و به همت دوست خوبم آقاي علي سليماني نگاشته شده است؛ منتشر شد.

مركز پخش اين كتاب جهت تهيه براي دوستان و علاقه مندان ؛ تهران: سيدخندان- ابتداي خيابان دبستان- كوچه فردوسي- پلاك 14- واحد 1 شرقي- تلفن 88466989 - 09121278219 .

تكنولوژي‌هاي جديد رسانه‌اي درخدمت روابط عمومي

    بحث استفاده از تكنولوژي‌هاي جديد رسانه اي و كاربرد آن در روابط‌عمومي از جمله مباحثي است كه غفلت از آن هر روابط عمومي را به انحطاط خواهد كشاند.
مركز آموزش و پژوهش مؤسسه همشهري كارگاهي با همين مضمون و با استفاده از حضور اساتيدي مجرب در اين حوزه ويژه كارشناسان روابط عمومي برگزار كرده كه گزارش كامل‌تر آن را مي توانيد اينجا و اينجا بخوانيد.

فايل‌هاي هر يك ار سخنراني ها را نيز مي توانيد از اينجا دريافت كنيد.

روابط عمومی از زاویه ای دیگر

تا کنون هرآنچه در مورد روابط عمومی گفته ایم، بحث افسران روابط عمومی و نگاه مدیران بالادستی به روابط عمومی بوده است و کمتر به مقوله ی روابط عمومی از نگاه مردم و جامعه به طور عام پرداخته شده است.

هرچند که تا کنون پژوهش مشخصی در این خصوص انجام نپذیرفته و اطلاعات آماری و تحقیقی قابل اتکایی در این مورد نداریم ولی بر اساس تجربیات، مشاهدات و نظراتی که در قالب های مختلف بیان شده است، می توان گفت که درک و تصور اغلب مردم از روابط عمومی به عنوان گروهی از افراد است که نقش سرپوش گذاشتن بر خطاهای سازمان را برعهده دارند و سعی می کنند چهره ی نه چندان مطلوب سازمان را به صورت موجه و قابل تحمل ارائه کنند.

البته باید اذعان داشت که در این میان متولیان روابط عمومی همواره سعی داشته اند در فعالیت های خود، بیشتر مخاطبان خاص را مورد توجه قرارداده و از توده ی مردم غافل شده اند.

هرچند که برای کسی که درگیر کار روابط عمومی است، می داند که این حرفه چقدر کار طاقت فرسایی است. کسانی که به فعالیت روابط عمومی می پردازند بایددارای مهارت هایی خاص که عبارتند از سطح بسیار بالایی از مهارت های ارتباطی کتبی و شفاهی ؛ کارگزار روابط عمومی باید در رشته های مختلف علوم اجتماعی مهارت داشته و مدیریت بر زمان را به خوبی درک کرده باشد. کارگزار روابط عمومی باید علاوه بر شناخت کامل بر کار و فعالیت های رسانه ای، در امر تبلیغات نیز دارای مهارت باشد؛ مهرت در برنامه ریزی سازمانی نیز در روابط عمومی بسیار مهم است.

کارمند روابط عمومی باید قادر به مقابله ی مناسب در شرایط تحت فشار باشد. او باید توانایی کنار آمدن با سؤالات رگباری و مکرر رسانه ها و مخاطبان را داشته باشد.روابط عمومی باید به طور مؤثر، آماده ی پاسخگویی به انتقادات باشد تا بدین وسیله از شهرت سازمان خود دفاع کرده و اجازه ندهد که این شهرت زیر سؤال رود. و مهم تر این که کارکنان، افسران و مدیران روابط عمومی با چنین ویژگی هایی هیچ گاه نمی توانند نقش توجیه گر را ایفا نمایند بلکه باید نبض جامعه را به سمت فعالیت های سازمانی خود هدایت کنند تا بتوانند این نگرش منفی در جامعه را تعدیل نمایند. 

روابط عمومي الكترونيك و لزوم تغييرات متناسب

در پي تغييرات سريع و بي وقفه ي عصرحاضر؛ تغيير مفاهيم و كاربرد آنها نيز گريز ناپذير است.
امروزه سرعت یكی از مهم ترین عناصر مؤثر در پیشرفت شتاب آور فن آوری در موج سوم محسوب می شود. در این دوره پردازش اطلاعات شتابی بی نهایت به خود گرفته است كه از پیامدهای آن می توان به رفع مشكلات مخاطب در كوتاه كردن دسترسی به محصولات و خدمات اشاره كرد.
در گذر این تحولات شگرف “روابط عمومی” به عنوان حلقه ي واسط بين نهادها و سازمان ها با جامعه، همچنین عامل پیوند دهنده فرهنگ ها، سنن، آرا و نظرات جوامع و عنصر اصلی ارتباط ملت ها، نبض تپنده ي ذهنیت جهانی محسوب می شود.
بايد بدانيم كه مشتركان در جامعه ي اطلاعاتی برای دریافت اطلاعات منتظر نوشتن اعلامیه یا گزارش روابط عمومی نخواهند ماند. لذا باید با تغییر در ماموریت این حوزه، اهداف جدیدی به آن اضافه كرد، در غیر این صورت روابط عمومی به دستگاه های صرفاً اداری یا دبیرخانه برای با مخاطبان تبدیل می شود.

● الزام به ایجاد روابط عمومی برپايه ي اطلاعات:
ضرورت اطلاعات در دنیای امروز به ما كمك می كند كه روابط عمومی نوین را یك “روابط عمومی اطلاع مدار” بنامیم. در دنیایی كه همه ي جوانب آن به سرعت رنگ كهنگی به خود می گیرد و با اطلاعات تازه تر،همه چیز، هر لحظه نو می شود، روابط عمومی باید از حالت سنتی خود خارج شده و ضرورت های زمانه ای را كه در آن قرار دارد، درك كند.
در عرصه ي رقابت جهان امروز انتظارات شهروندان در مورد خدمات، محصولات و نحوه ي كیفیت و ارائه ي آن به طور روز افزون در حال تغییر است و در اين راستا سازمان ها نیز باید بتوانند پاسخ گوی این نیازها باشند و روابط عمومي الكترونيك مي تواند بهترين شيوه و ابزار براي اين منظور باشد.
نظر به تغییر مفاهيم با توجه به تحولات گريز ناپذير در حوزه های اطلاع رساني، پاسخگویی، مسئولیت پذیری، شفاف سازی و …؛ مفهوم كار و كاركنان نیز به فراخور حال دستخوش تغيير مي گردد.
رسانه ، محیط سازمانی و مخاطبان روابط عمومی با گسترش روز افزون پدیده هایی چون روزنامه نگاری الكترونیك و دولت الكترونیك و در نهایت ظهور جامعه ي اطلاعاتی، تحولات شگرفی را به خود می بیند و در همین حال نقش روابط عمومی در حل مسائل ارتباطی مخاطب ( كاربر ) و سازمان در برخورد با فن آوری های نوین ارتباطی اهمیت بسیاری می یابد و در این صورت چاره ای نیست جز شناخت درست فرصت ها و چالش های فضای سایبر و حركت به سوی روابط عمومی الكترونیك.

● تغییر ساختارهای سازمانی در روابط عمومی الكترونیك
با پیاده سازی روابط عمومی الكترونیك، ساختارهای سازمانی در روابط عمومی تغییر یافته و به صورت كاملاً‌ مسطح در می آیند، مرزها و واحدهای سازمانی كمرنگ تر شده و تمام فعالیت های سازمانی به صورت افقی انجام می گیرد.
در چنين ساختاري، كارمندان روابط عمومی نیاز به حضور فیزیكی در محل سازمان ندارند. آنها شركا اطلاعاتی سازمان خود بوده و به همین جهت نیز دارای قدرت هستند. از طرفی این كاركنان به صورت مستمر در حال یادگیری و آموزش خواهند بود و خلاقیت و نو آوری به مهم ترین وظایف آنها مبدل می شود.
نكته ي قابل توجه اين كه در كشورهایی نظیر كشور ما كه فرایندهای اداری مبتنی بر كاغذ هستند، حركت در جهت دولت الكترونیك مستلزم مهندسی مجدد فرایندهای اداری است. در این زمینه مسأله ي فرهنگ سازی نیز از اهمیت زیادی برخوردار است، لذا یكی از اهرم های قوی؛ آموزش های همگانی در خصوص اهمیت، مزایا و نحوه ي استفاده از این مجموعه امكانات است.

● ويژگي هاي روابط عمومی الكترونیك

• انجام فعاليت ها از راه دور؛
• ایجاد تعادل بیشتر بین كار و زندگی ؛
• كاهش هزینه ها و افزایش نرخ بهره وری كاركنان ؛
• الزام به پاسخگویی به صورت آن لاين ( در اين سيستم هيچ كاربري بدون پاسخ نخواهد ماند) ؛
• پیش بینی نیازهای تعریف نشده ي مخاطب ؛
• كاهش چشمگير فساد اداری ؛
• برقراي ارتباط دوسويه ؛
• بهبود ارتباطات برون سازمانی و بین سازمانی با مردم ؛
• افزایش شناخت عمومی مردم درباره ي سازمان ؛
• افزایش خلاقیت و نو آوری در كاركنان ؛
• جایگزینی خودكار نفرات در زمان های غیبت ؛
• سیستم كارتابل الكترونیكی مدیران و انجام وظایف، كنترل و امضا از راه دور؛
• ایجاد فرم های تبادل اطلاعات جهت همكاری با دانش پژوهان برای پیوند دانش روز با سازمان ؛
• ارائه ي مطالب و دوره های آموزش عمومی برای پرسنل و مراجعان سازمان ؛
• پیگیری خودكار امور محوله و گزارش های خودكار ؛
• راه اندازی سیستم امتیاز دهی مراجعان به واحدها و پرسنل سازمان به منظور تحلیل كیفیت ارائه ي خدمات .

● منابع

وب سايت مركز آموزش مؤسسه ي همشهري؛ يكشنبه 4 اسفند 1387

مقاله " روابط عمومي و مديريت اعتبار در سازمان ها " ؛ مردوخي؛ اسفند 88؛dlermardokhi

سايت اطلاع رساني عصر پويا

مجله اينترنتي فصل نو؛ سال چهارم؛ شماره 53؛ آبان 88

 

روابط عمومي و يك شكاف ديجيتالي ( بخش پاياني )

 در دوبخش گذشته عرض كردم كه باز كردن كانال هاي ارتباطي ميان سازمان و مخاطبان يكي از مأموريت هاي اساسي روابط عمومي است و روابط عمومي آن لاين در حقيقت همان روابط عمومي سنتي است اما با ابزارها و فرصت هاي بيشتر و محدوديت هاي كمتر كه شكل فعاليت ها را نيز دستخوش تغييراتي متناسب با همين شرايط كرده است.

در اين بخش به برخي از اين لبزارها به اختصار مي پردازم:

1) مطبوعات
روزنامه ها كه تا پيش از اين، تنها به صورت چاپي و كاغذي منتشر مي شدند؛ با گسترش فضاي وب در دو بخش دچار تحول عمده شدند: اول تولد روزنامه نگاري آن لاين و دوم ايجاد محتواي جديد و دسيع براي روزنامه هاي چاپي . كه تشريح ويژگي هاي هر يك در اين مختصر نمي گنجد.

2) وبلاگ ها
يكي از حوزه هاي نوپا اما تخصصي در روابط عمومي امروز، وبلاگ نويسي است.برنامه هاي وبلاگ نويسي در روابط عمومي زماني با موفقيت روبرو مي شود كه پيش شرط هاي آن، يعني : ( تثبيت نقش روابط عمومي در سازمان؛ تعيين اهداف و پيام ها؛ مشخص كردن نياز و علايق مخاطبان؛ تدوين استراتژي اطلاع رساني به همراه يك برنامه ي عملياتي و زمان بندي شده ) فراهم و تكميل شده باشد.

3) ويكي ها
ويكي ها وب سايت هايي هستند كه ايجاد محتواي آن ها از طريق مشاركت بازديد كنندگان و مخاطبان آنها صورت مي گيرد. اين گونه وب سايت ها و پايگاه ها متعلق به هيچ گروه و فردي نيستند و همه از مزاياي آن بهره برده و در توليد محتوا و حك و ويرايش آن و همچنين افزودن بر غناي آن مشاركت دارند.

روابط عمومي هر سازماني مي تواند از اين امكان براي ارتباط مطلوب تر با مخاطبان و مشتريان خود بهره ببرد.

4) پادكست ها
پادكست پديده اي نوين و ابزاري عالي براي روابط عمومي ها است كه مي توانند روابط عمومي خلاقي را طراحي كرده و با افزودن صدا بر متن و تصوير در حوزه ي اطلاع رساني، برضريب نفوذ خود در مخاطب افزوده و حتي از اين طريق آمار مخاطبان خود را به شكلي دقيق رصد كنند.

5) شبكه هاي اجتماعي
شبكه ي اجتماعي، يك وب سايت اجتماعي است كه كاربران مي توانند علاقه مندي ها، افكار و فعاليت هاي خودشان را در قالب متن، عكس، صوت و يا فيلم با ديگران به اشتراك مي گذارند . استفاده از اين فرصت براي روابط عمومي مي تواند ارتباط مخاطبان خاص را گسترش داده و باعث تعميق اين ارتباطات گردد.

6) مجلات الكترونيكي و آنلاين
با استفاده از مجلات آنلاين و الكترونيك مي توان علاوه بر كمك به حفظ محيط زيست؛ هزينه هاي طراحي، چاپ، كاغذ و .... تا حد بسيار زيادي پايين مي آيد؛ دسترسي آن بسيار ساده تر و امكان ويرايش آن در هر لحظه و با توجه به بازخوردهاي موجود فراهم است و .... .

نكته ي قابل ذكر آن كه اين تنها بخشي از فعاليت هاي تغيير شكل يافته روابط عمومي آنلاين است كه به آن پرداخته شد. ان شاءالله اگر توفيقي حاصل شد در آينده به هر يك از اين مباحث به تفصيل خواهم پرداخت.

روابط عمومي و يك شكاف ديجيتالي ( بخش دوم)

روابط عمومی آنلاین

روابط عمومی آنلاین عبارت است از انجام فعاليت ها به وسيله ي ابزارها و فرصت های بیشتر که  با توجه به شرايط و محدوديت هاي  حال حاضر در دسترس است. به عنوان مثال ما هم اکنون می توانیم با هر کسی در جهان با اتصال به اینترنت ارتباط مستقيم، بي واسطه و در لحظه داشته باشيم. ما می توانیم محصولات و خدمات خود را در جوامع اطراف معرفي كرده و حسن نیت خود را افزایش دهيم.

با این حال ، آنچه كه حائز اهميت است اين است كه پيامي كه در اين فضا منتقل مي شو بتواند احساس اعتماد را در مخاطب برانگيزد؛ چرا كه پیام ، خوب یا بد ، به سرعت در اينترنت گسترش مي يابد وما دیگر امكان اصلاح آن را به سهولت نداريم.

پس بايد در اين عرصه، حوزه هاي مختلفي را كه تحت پوشش روابط عمومي آنلاین قرارمي گيرد، شناخت. من هم سعي خواهم كرد ضمن معرفي اين حوزه ها در بخش پاياني، درمورد چگونگي استفاده اززمینه های مختلف آن وچگونگي انجام بي خطر اين كار و پر کردن شکاف بین آنلاین و آفلاین در روابط عمومی بحث كنم.

نكته ي قابل ذكر در اين ميان، مطالعه و آشنايي با قوانین جدید روابط عمومی برای همه است . صرف نظر از اینکه ما كارگزار روابط عمومی، پزشک و يا بنیانگذار يا مدير يك  شرکت يا سازمان باشيم . آشنايي با اين قوانين و آگاهي نسبت به آن به نفع همه است . چرا كه در این فضا، بازار رقابتی سختي وجود دارد و ما نيز نیازمند استفاده از اهرم هاي اين فضا هستيم.

حوزه هايي که روابط عمومي آنلاین را پوشش می دهند عبارتند از :

" مطبوعات؛ وبلاگ ها؛ ويكي ها؛ پيام انجمن، پادكست ها؛ شبكه هاي اجتماعي و مجلات آنلاين/خبرنامه ها" كه در بخش پاياني به اختصار به تشريح هر يك خواهم پرداخت.

مشكل عمده‌ روابط عمومي، نبود برنامه خاص در سازمان‌هاست

مشكل عمده‌ ي روابط عمومي‌ها در سازمان‌ها، نبود برنامه خاصي براي كار روابط عمومي است كه اين امر ناشي از مشكل مديران بالادست و نبود اعتقاد چندان آنها به بحث روابط عمومي است.
مشكل ديگر، برخي مديران روابط عمومي هستند كه از دانش تخصصي كافي در حوزه ي روابط عمومي برخوردار نبوده و جهت و شأن فعاليت هاي روابط عمومي را تا حد بسيار نازلي پايين مي آورند.

اين بخشي از گفتگوي بنده با خبرنگار اجتماعي خبرگزاري فارس هستش كه مي تونيد متن كامل اين گفتگو رو اينجا مطالعه كنين.

روابط عمومي و يك شكاف ديجيتالي ( بخش اول )

يكي از اساسي ترين مأموريت هاي روابط عمومي، باز كردن كانال هاي ارتباطي ميان سازمان و ذينفعان مختلف آن اعم از سرمايه گذاراران، جامعه، كاركنان، دولت و يا كاربران مي باشد.

با نگاه به تعارف متفاوتي كه از روابط عمومي شده است، مي توان گفت كه روابط عمومي شامل:

• بررسي نگرش عمومي و نظرات؛
• فرمولاسيون و اجراي روش هاي سازمان و سياست هاي مربوط به ارتباط با مردم؛
• هماهنگي برنامه هاي ارتباطي؛
• توسعه و گسترش رابطه ي دوستانه و حسن نيت از طريق فرآيندهاي ارتباطي؛
• پرورش رابطه ي مثبت بين سازمان و مخاطبان؛ مي شود.

اگر بتوانيم در جهت نيل به اهداف روابط عمومي به موارد فوق دست يابيم، مي توانيم اميدوار باشيم كه شرايطمان براي جلب نظر مخاطبان روز به روز بهتر خواهد شد. چرا كه روابط عمومي به همان اندازه كه به عنوان يك علم و دانش مطرح است، به همان ميزان نيز به آن به عنوان يك فن و هنر نگريسته مي شود.

از سوي ديگر بايد توجه داشته باشيم ؛ همان طور كه زمان در حال تغيير و گذر است، در شرايط عصر حاضر روابط عمومي نيز دستخوش تغييرات عمده اي شده است و دامنه ي اين تغييرات روز به روز بيشتر و بيشتر مي شود و بحث روابط عمومي آن لاين و چالش هاي آن، ناشي از همين تغييرات است؛ كه در پست بعدي به آن خواهم پرداخت.

روابط عمومي و برنامه ريزي

برنامه ريزي

برنامه‌ریزی یكی از وظایف اصلی مدیریت در هر حرفه ای است. برنامه‌ها موتور حركت از وضع موجود به وضع مطلوب و مورد نظر است.
برنامه ریزی عبارت از یک سلسله عملیات منظم، سیستماتیک و مرتبط با یکدیگر بوده که به منظور دستیابی به یکسری اهداف معین و مشخص توسط یک نهاد، سازمان و یا دولت برای یک مدت معین انجام می گیرد.

برنامه ريزي استرات‍ژيك

براي كمك به سازمانها، براي تدوين يك چشم انداز و تعيين جايگاه خود و مسير حركت درآينده، تدوين برنامه استراتژيك لازم است. فرآيند برنامه ريزي استراتژيك يك پيام مهم و اثرگذار دارد و آن اين است:

”تنها چيزي كه براي شروع نياز داريم يك روياست، رويايي كه بتواند ما را در بهتر از گذشته بودن ياري دهد. تنها چيزي كه بايد در وجودمان داشته باشيم باور است، باوري كه تضمين كند رويايمان به واقعيت خواهد رسيد. تنها چيزي كه بايد انجام دهيم عمل است و زمان همين حال است.“
برنامه ریزی عملیاتی:

برنامه ریزی عملیاتی عبارت از چگونگی تعیین اهداف و تبدیل این اهداف به صورت عملیات و پیش بینی روش های اجرای آن می باشد.

اصول تعیین اهداف در برنامه ریزی عملیاتی:

1- مطالعه شده باشند.

2- صراحت داشته باشند.

3- محاسبه شده باشند(کمی)

4- مدت انجام آن معین باشد.

5- هزینه های انجام آن معین باشد.

6- واقع گرا باشند.

7- با اهداف کلی و بلند مدت سازمان هماهنگ باشد.
8- با سایر اهداف هماهنگ باشند.

9- متضمن راه حل های عملی باشند.

10- به ماموریت سازمان توجه کامل داشته باشد.
11- توالی و استمرار داشته باشد.

12- متناسب با قدرت اجرایی موجود باشد.

13- با نظر مجریان شکل گرفته شده باشد.

14- قابل نظارت، ارزیابی و کنترل باشد.

روابط عمومي و برنامه ريزي

امروزه شرایط به گونه‌ای شكل گرفته است كه تمام تلاش برنامه‌ریزان در این جهت ساماندهی می‌شود كه آینده از هم اكنون شكل بگیرد و بتوانیم هر چه بیشتر خود را از رویدادهای غیرمنتظره برهانیم و گسترش شبكه‌های اطلاع‌رسانی و پیچیده شدن روابط اجتماعی و انسانی، روابط عمومی‌ها را بیش از پیش ملزم به تدوین برنامه‌ای همراه با تحقیق و مطالعه كرده است.

یك برنامه روابط‌عمومی موثر باید مبتنی بر هدف‌های روشن و دقیق باشد چرا كه شناخت مخاطب، انتخاب شیوه مناسب ارتباطی، روابط عمومي را به تشخیص درست از نیاز و هدف مشتری یا مخاطب رهنمون مي سازد.

فرآيند برنامه ريزي با شناخت وضعيت موجود شروع، و با تعيين اهد اف و تبين راهكار هاي دسترسي به آن اهداف ادامه مي يابد.

يكي از وظايف خطير روابط عمومي در هر سازمان داشتن شناخت علمي از تشكيلات ، عملكرد و اهداف سا زمان و آشنايي با نقاط قوت و ضعف آن است . برنامه روابط عمومي مي بايست به گونه اي تدوين گردد كه اين شناخت ، همه جانبه و موثر به مخاطبان مجموعه منتقل گردد ، از جمله مديران ، كاركنان و گروه هاي درون سازمان و مخاطبين خارج از سازمان مانند قانونگذاران ، دولت و سرمايه گذاران ، شخصيت هاي سياسي موثر ، دانشجويان و نوآوران ، وسايل ارتباط جمعي ، سردبيران ، و خبرنگاران و .... كه به نحوي با سازمان در ارتباط هستند .

روابط عمومي وظيفه دارد چون آينه درخواست و توقع مخاطبين را به مديران سازمان و عملكرد و نقاط برجسته ي فعاليت ها را به بيرون از سازمان منعكس نمايد . لذا در تعريف اهداف برنامه ي خود در تابعيت از سياست ها و برنامه هاي كلان سازمان قرار

منابع:
1- آیت اللهی، رضا(1380)، اصول برنامه ریزی، سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، تهران.

2- آهنگران، محمداسماعیل(1382)، اصول و مبانی برنامه ریزی استراتژیک، موسسه فزهنگی انتشاراتی زهد، تهران.

3- سازمان مدیریت و برنامه ریزی(1383)، مطالعات آمایش سرزمین، دفتر آمایش و توسعه پایدار، تهران.

4- سازمان مدیریت و برنامه ریزی(1383)، قانون برنامه چهارم توسعه، معاونت امور اداری، مالی و منابع انسانی، تهران.

5- شکوهی، علیرضا و محمد نثاری(1381)، برنامه ریزی استراتژیک: راهنمای کاربردی ایجاد و توسعه، انتشارات بیست، اصفهان.

6- مجتهدزاده، غلامحسین(1368)، مقدمه ای بر اصول و مبانی برنامه ریزی منطقه ای، انتشارات دفتر آموزش ضمن خدمت وزارت آموزش و پرورش، تهران.

7- مجلس شورای اسلامی(1384)، پیشنهاد روشی برای بودجه ریزی عملیاتی، مرکز پژوهش مجلس، تهران.

روابط عمومي و فرهنگ سازي

در تعريف فرهنگ، تعابير فراواني وجود دارد. انسان شناسان كلاسيك، فرهنگ را در يك معناي وسيع، معادل (سبك زندگي) تعريف مي كنند؛ ولي جامعه شناسان، فرهنگ را مجموعه اي از انديشه ها و ارزش ها مي دانند.(2) در جاي ديگري، فرهنگ مشخص كننده باورداشت ها، مسلك ها و اسطوره ها، يعني صور ذهني دسته جمعي يك اجتماع كه به تعبيري، عوامل روحي و رواني آن جامعه مي باشد، تعريف شده است.(3) به بيان ديگر، فرهنگ، عناصر زيادي را در سطوح مختلف از جمله: عقايد، عواطف، ارزش ها، هدف ها، كردارها، تمايلات و اندوخته ها را در برمي گيرد.(4)

در جاي ديگر آمده است كه فرهنگ، مجموعه اي است از فضايل و هنرها و آداب و دانش ها و معارف و كليه نيروهاي اخلاقي و روحي كه بشر را از حالت بدوي و ابتدايي خارج ساخته و به سوي كمال معنوي سوق مي دهد.(5)

(ادوارد تايلر)، مردم شناس انگليسي، در سال 1871 ميلادي در كتاب فرهنگ ابتدايي، فرهنگ را كليتي در هم بافته شامل: دانش، هنر، اخلاق، قانون، آداب و رسوم و هرگونه قابليت و عادت كه به وسيله انسان، به عنوان عضوي از جامعه، كسب شده است، مي داند.(6)

از مجموع اين تعاريف، مي توان اين گونه استنباط و استخراج كرد كه: (فرهنگ، مجموعه دانش ها، بينش ها، نگرش ها، منش ها و ارزش هاي يك ملت) محسوب مي شود.

بي گمان با شتاب تحولات در حوزه فناوري در عصر ارتباطات، فرهنگ نيز دستخوش تحول شده و اين روند تا سرحد تضاد با فرهنگ هاي سنتي پيش خواهد رفت. كسي به يقين نمي داند در آينده چه اتفاق مي افتد. اما بي ترديد بسياري چيزي را جست وجو خواهند كرد كه خود آن را نابود كرده اند و آن اصالت و هويتي است كه ريشه در تمايز ميان آداب، رسوم، سنن، عقايد و در يك كلام فرهنگ جوامع مختلف و... دارد؛ چرا كه همه ي ارزش و اعتبار ميراث فرهنگ بشري نتيجه ي تنوع انديشه ها و فرهنگ هاي گوناگون بوده است و برخورد و پيوند آنها با يكديگر و در عصر ما با گسترش و نفوذ روزافزون و شگفت انگيز وسايل ارتباط جمعي كم كم جهان به طرف كلي سازي و يكنواختي زيان بخشي سوق داده مي شود. (7)

 از اين رو فرهنگ سازی در سازمان به عنوان يكي ازنقش ها و كاركردهاي روابط عمومي با توجه به آن چه در پي مي آيد از اهميت وي‍ژه اي برخورداراست:

1- هدف فرهنگ سازی این است که احساس هویت را در اعضای سازمان تقویت کند به طوری که درآنان نسبت به باورها و ارزشها تعهد ایجاد کند.

2- ارزش ها موجب تقویت و ثبات هرچه بیشتر سازمان می شوند و افراد تازه وارد را با علت وجود فعالیت و رویدادهای سازمان آشنا می کنند.

3- قدرت فرهنگ ، بیانگر یا نشان دهنده توافقی است که بین اعضای یک سازمان و ارزش های خاص آن وجود دارد.

  با توجه به اين نكات برای عملی کردن نقش فرهنگ سازی:

1- ارزش آفرینی از طریق تضعیف ویژگی های نامطلوب و تقویت ارزش های فرهنگی مطلوب.

2-تغییر فرهنگ سازمانی از طریق شناساندن آن به کارکنان سازمان.

3-داشتن نقش قهرمان فرهنگی در سازمان برای الگو برداری دیگران.

4- ایجاد انسجام فرهنگی میان کارکنان به شکلی که همه دارای یک فرهنگ مشترک و قوی شوند.

5- ایجاد موج های فرهنگی جدید و به تعبیری ایجاد خلاقیت در فرهنگ سازمان.

6- نهادینه کردن فرهنگ سازمان از طریق اجرای درست سیاست ها و برنامه های سازمان.

مي  تواند مفيد ومؤثر باشد.

 پي نوشت:

 

1ـ حـجه الاسلام والمسلمين محمد مهدى ماندگار, كارشناس ارشد علوم سياسى از موسسه آموزش عالى باقرالعلوم(عليه السّلام).
2 ـ برگرفته از: مسعود چلبى, جامعه شناسى نظم, ص 54.
3 ـ مـوريـس دوورژه, جـامـعه شـناسى سياسى, ترجمه دكتر ابوالفضل قاضى, (تهران: دانشگاه تهران, 1367), ص 160.
4 ـ محمدتقى جعفرى, فرهنگ پيرو و فرهنگ پيشرو, ص 22.
5 ـ رضا ثـقفى, (مفاهيم فرهنگ در ادبيات فارسى), مجله فرهنگ و زندگى, شماره 1, سال 1348, ص 25.
6 - Milton Singer "Culture internasional Encyclopedia of social sciencesvol, 3, 1996,P,527.

7- ولي الله جوكار(نقش مديريت در فرهنگ سازي سازماني)، مجله تدبير، شماره 164، دي ماه 84

روابط عمومي و آفت روز مررگي

یکی از آفت های جدی در عرصه ي مدیریت هر کاری " روزمررگی " است که شاید بتوان گفت این آفت بیش از هر چیز و جای دیگر دامنگیر نهاد روابط عمومی شده است.

نگاهی به پیشینه تاریخی روابط عمومی و چگونگی شکل گیری آن در ایران نشان از حضور نیروهای غیر متخصص در این عرصه همراه با سیستم مدیریتی کاملا" بسته و منفعل دارد و همین مهم روابط عمومی ها را متأسفانه به ورطه ای کشاند که بجای انجام رسالت اصلی خود ، بیش از هر چیز به حاشیه ها پرداخته و موجب شکل گیری نگاه عمومی و تصویر ذهنی مردم و مخاطبان از روابط عمومی به این سبک و سیاق شود. و ایجاد این نوع نگرش به روابط عمومی از سوی مردم ، این نهاد پویا را عملا" گرفتار روزمررگی ها نماید .

اگر واقع بین باشیم در می یابیم که تصویر ذهنی مردم از روابط عمومی در عباراتی چون : " تبليغات چي " ، " پوستر چسبان " ، " تشریفات چی " ، " مراسم گردان " و نهایتا" " توجیه گر اعمال نادرست سازمان " ؛خلاصه می شود . هر چند که باز اگر بخواهیم منصفانه قضاوت کنیم باید بگوییم که در یک دهه ي گذشته حرکت های مثبت و ارزنده ای در جهت رشد و تعالی رسالت روابط عمومی و تبیین جایگاه آن صورت پذیرفته است و لی این تحولات نه کافی بوده و نه موجب تغییر نگرش اساسی در مردم شده است .

البته هر یک از تعابیری که در بالا ذکر شد ممکن است یکی از فنون یا وظایف روابط عمومی باشد ، ولی هیچ یک نه تنها وظیفه است و نه اصلی ترین وظیفه! ؛ پس اگر مخاطبان هر سازمانی از روابط عمومی آن سازمان تعابیر مشابه داشته باشند، این بدان معناست که مدیران و کارگزاران روابط عمومی در آن نهاد یا سازمان از رسالت اصلی خود فاصله بسیاری گرفته اند و به شدت دامنگیر این آفت جدی _ که از آفات مدیریتی در جوامع در حال گذار نیز می باشد _ شده اند .

مهمترین عوامل تأثیر گذار در روزمررگی روابط عمومی را می توان در دو بخش " درون حاکمیت " و " خارج از حاکمیت " تقسیم کرد.

" دولت ، مدیران سازمان ها و مدیران و کارگزاران روابط عمومی " به عنوان عوامل درون حاکمیت و " کارکنان سازمان ها ، ارباب جراید و مخاطبان " به عنوان عوامل خارج از حاکمیت مطرح می باشند که در اين مختصر سعي مي كنم به تحليل و بررسي نقش عوامل درون حاكميت به عنوان پارامترهاي  كليدي بپردازم :

1- دولت : دولتمردان وسیاستگذاران هر نظامی ، تبیین کننده نقش مردم در حاکمیت می باشند.میزان اعتقاد دولت به دسترسی مردم به جریان آزاد اطلاعات ، تعیین کننده ي حد و مزر روابط عمومی درجوامع باز و فارغ از سیستم های مدیریتی بسته خواهد بود. هرچقدر بر میزان اطلاعات و دانش عمومی مردم افزوده شود ، با حقوق خود نسبت به حاکمیت بیشتر آشنا شده و کارکرد روابط عمومی در چنین شرایطی تخصصی تر ، پویا تر و معنا دار تر خواهد بود و بالعکس به هر میزانی که جامعه، سنتی تر و به دور از جریان آزاد اطلاعات باشد ، روابط عمومی نیز به حاشیه رانده شده و برای توجیه حضور خود به ناچار به روزمررگی کشانده خواهد شد.

2- مدیران سازمان ها : سازمان ها به عنوان اولین کانال ارتباط مخاطبان بیش از هر عنصر دیگری در پویایی روابط عمومی ها مؤثر می باشند ، و مدیران به عنوان عامل اصلی در هر سازمانی می توانند در تعیین نقش و جایگاه روابط عمومی به عنوان حلقه واسط بین سازمان و مردم ؛ تأثیر گذار باشند .

اگر مدیران به مدیریت مشارکتی به معنای واقعی آن – نه به شکل صوری و فقط در گفتار – اعتقاد داشته باشند ، پر واضح است که باید استراتژی سازمان را با مشارکت کارکنان و نظر و خواست مخاطبان خود تعریف نمایند. در این نوع مدیریت ؛ کارکنان و مخاطبان سازمان نه تنها از تمام امور سازمان اعم از سیاست گذاری ها و راهبرد ها آگاه خواهند بود بلکه با ارائه نظرات و پیشنهاد های خود در تصمیم سازی ها دخیل و بر انجام امور و جریان حرکتی سازمان نیز نظارت مستقیم و غیر مستقیم خواخند داشت. مدیران نیز در چنین سیستمی ملزم به پاسخگویی در قبال مسؤولیت های خود خواهند بود و اینجاست که روابط عمومی به عنوان یک نهاد پویا و در راستای رسالت های اصلی خود ، از انفعال خارج شده ، به انجام وظیفه خواهد پرداخت.

ولی در صورتی که مدیران به اداره سازمان به شیوه های سنتی بپردازند – که متأسفانه بیشتر مدیران ما با این رویکرد به مقوله مدیریت می نگرند – بی تردید روابط عمومی هم از اطلاع رسانی شفاف دور شده و بیشتر به عنوان توجیه گر اعمال نادرست سازمان به ایفای نقش می پردازد و ادامه این روند یعنی پاسخ های از پیش تعیین شده برای توجیه افکار عمومی و افتادن در دام روزمررگی .

3- مدیران و کارگزاران روابط عمومی : با توجه به تمامی مسائل مطرح شده به اعتقاد بنده اگر مدیران روابط عمومی با این فن به شکل حرفه ای آشنا باشند ؛ حتی المقدور اجازه نخواهند داد این آفت (روزمررگی ) دامنگیر این نهاد شود .

با نگاهی به پیشینه تاریخی روابط عمومی ها در ایران ، می بینیم که هرگاه مدیر روابط عمومی از بین افراد غیر متخصص و یا به دور از تجربه کافی در این عرصه انتخاب شده است ، فقط به دلیل عدم آشنایی با این فن ، روابط عمومی را به سمت و سویی برده است که حتی برداشت عمومی از این حرفه را تغییر داده است ، تا حدی که اغلب مدیران سازمان ها یا فکر می کنند یا بهتر است بگوییم ترجیح می دهند که اینگونه فکر کنند ! که مدیر روابط عمومی اگر خطاط خوب ، مجری خوب و مداح خوب و یا ... باشد ، برای این حرفه کفایت می کند! و گزینش مدیران و مسؤولین غالبا" بر این اساس شکل می گیرد.

سال نو مبارک

امیدوارم زیباترین گل ها زیرپایتان؛

قشنگ ترین چشم ها بدرقه ی راهتان؛

دل انگیز ترین لبخند ها بر لبانتان

و بالاترین دست ها نگهبانتان باشد.

پیشاپیش عید باستانی نوروز مبارک

روابط عمومي و خرد جمعي

فرانسيس گالتون،‌ دانشمند انگليسي متخصص آمار و وراثت، كه نظريه‌اي داده بود مبني بر اين كه كمال انساني، وراثتي است و اندك افرادي واجد شرايط لازم براي حفظ سلامت جامعه هستند، در پاييز سال 1906، در جشنواره‌ي محلي دام‌ و ماكيان غرب انگلستان در پليموث شركت كرد. طبق سنت، در اين جشنواره، در كنار جشن‌ها و شادي‌ها، اهالي منطقه گاوها، گوسفندان، مرغ‌ها، اسب‌ها و دام‌هاي ديگر خود را به نمايش مي‌گذاشتند و به‌ بهترين‌ها جايزه‌ مي‌دادند.

همان طور كه گالتون در بخش‌هاي مختلف جشنواره قدم مي‌زد، به يك مسابقه‌ي حدس وزن رسيد. گاو نر درشتي را به نمايش گذاشته بودند، و مردم صف كشيده بودند تا وزن گاو را حدس بزنند. مسابقه از اين قرار بود كه هركس شش پني مي‌داد و برگه‌اي شماره خورده مي‌گرفت كه در آن، بعد از نام و نشاني‌اش، تخمين خودش را از وزن گاو حدس مي‌زد، و قرار بود به بهترين تخمين‌ها، جايزه‌ بدهند.

هشتصد نفر در اين مسابقه شركت، و بختشان را امتحان كردند. خيلي از آن‌ها كشاورز يا قصاب‌هايي بودند كه به‌طور طبيعي، متخصص اين كار به‌نظر مي‌رسيدند و قاعدتاً بايد به‌خوبي وزن گاو را تخمين مي‌زدند، اما وقتي نتيجه‌ را اعلام كردند، افراد خيلي كمي توانسته بودند تخميني نزديك به وزن واقعي گاو بزنند و اتفاقاً بيشتر اين افراد، تخصص خاصي در دامداري نداشتند و احتمالاً حدسشان تصادفي نزديك به واقعيت درآمده بود، اما هيچ كس نتوانسته بود وزن دقيق گاو را تعيين كند.

گالتون علاقه‌مند شد تا ببيند ميانگين وزن‌هاي تخميني اين هشتصد نفر چه اندازه‌اي بوده است، و مي‌خواست با اين محاسبه، ثابت كند كه «همه» اغلب موارد در اشتباهند. بنابراين، سراغ برگزاركننده‌هاي مسابقه رفت و فرم‌هاي شركت در مسابقه را از آن‌ها قرض گرفت. 13 فرم را به‌علت ناخوانا بودن كنار گذاشت، و تخمين ثبت شده در 787 برگه‌ي ديگر را روي نمودار برد و ميانگين آن را محاسبه كرد. اين ميانگين، به‌طور كمّي، «خرد جمعي» يا «هوش جمعي» مردم پليموث را مشخص مي‌كرد. يعني اگر اين هشتصد نفر در يك نفر تجميع مي‌شدند، تخمين آن يك نفر، اين عدد مي‌بود.

حدس گالتون اين بود كه تخمين ميانگين شركت‌كنندگان، بايد بسيار با وزن واقعي گاو فاصله داشته باشد،‌ چرا كه فقط چند نفر توانسته بودند وزني نزديك به وزن گاو را ثبت كنند و تعداد زيادي، وزن‌هايي بسيار دور از واقعيت را پيشنهاد كرده بودند.

اما گالتون در اشتباه بود. «خرد جمعي» حدس زده بود كه وزن گاو، بايد 1.197 پوند باشد، و وزن واقعي گاو، 1.198 پوند بود. به عبارت ديگر، حدس كلي جمعيت، دقيقاً درست بود.

نتيجه‌اي كه مي‌شود از اين آزمايش گرفت، اين است كه در شرايط مناسب، جوامع به‌شكلي خارق‌العاده باهوشند، و هوش جامعه از هوش باهوش‌ترين افراد جامعه بيشتر است، و حتي اگر بيشتر افراد عضو جامعه، از هوش بالايي برخوردار نباشند، تصميم كلي آن جامعه، خردمندانه خواهد بود.

اين هوش يا خرد جمعي، در زمينه‌هاي مختلفي فعال است. خرد جمعي است كه باعث مي‌شود موتور جستجوي گوگل، از ميان ميليون‌ها صفحه، همان صفحه‌اي را پيدا كند كه حاوي مطلب مورد نظر ما است. خرد جمعي خطا نمي‌كند، اما افراد ــ حتي باهوش‌ترين و عالم‌ترين آن‌ها ــ خطا مي‌كنند.

روابط عمومي در هر سازماني به عنوان مشاور در امر مديريت بايد ضمن شناسايي و طبقه بندي دقيق مخاطبان خود از نيروي عظيم خرد جمعي به عنوان موتور محركه ي سازمان استفاده كند، وبراي اين مهم بايد هميشه به ياد داشت باشد كه:

1. هميشه اودرست نمي گويد، ديگران هم مي توانند نظرات صائب تري داشته باشند؛

2. ديگران هم مي توانند فهم درستي از مسائل داشته باشند؛

3. نبايد تصور كند كه هميشه فقط راهي كه سازمان مي گويد درست است؛

4. مخاطباني كه نظرشان با سازمان موافق نيست، دشمن سازمان نيستند؛

5. برا حل يك مسئله، راه حل سازمان تنها راه حل نيست؛

6. ديگران هم حق دارند به طور منطقي با نظرات سازمان مخالفت كنند.

روابط عمومي مي توند با بهره گيري ازويژگي هاي خرد جمعي و بكار بستن درست آنها ، نسبت به هدايت افكار عمومي در جهت رشد و تعالي سازمان؛ نقشي بي بديل ايفا كند.

ارتباطات و شبکه های اجتماعی

در عصر فرا اطلاعات نقش شبکه های اجتماعی از دید هیچکس پوشیده نیست. جامعه مانند شبکه ای از مقررات و نقش هاست که در آن ها برخی از افراد به لحاظ قدرت و کنترل عمومی با توجه به ابزارهایی که در اختیار دارند نسبت به دیگران از موقغیت برتری برخوردار می باشند.

با توجه به همین برتری ها، سلسله مراتب اجتماعی خاصی در جامعه شکل می گیرد که عبارتند از: گروه کوچک سرآمد های صاحب قدرت، گروه های وسیع طبقه ی متوسط و انبوه عظیم عامه ی مردم.

در بسیاری از کشورهای جهان سوم و حتی کشورهای در حال گذار؛ در کنار این گروه ها برخی گروه های خارجی نیز وجود دارند که از جهت سلسله مراتب نسبت به سرآمدان صاحب قدرت نیز مقام ممتازتری دارند و قادرند تصمیم ها، معیار ها، ارزش ها و استراتژی های خود را به دیگران تحمیل کنند.

در چنین شرایطی قشرهای پایین تر جامعه با گروه ممتاز به شکلی ناخواسته و غیر ارادی همراه می شوند و از برداشت های اجتماعی، ارزش ها و شیوه های رفتاری آنها تقلید می کنند.

با توجه به اقتضائات عصر حاضر؛ شبکه های اجتماعی نظر به خصوصیت ها و ویژگی های خاص ارتباطی خود، نقش تعیین کننده ای در مناسبات اجتماعی ، ارزش ها و شیوه های رفتاری داشته و دارند.

با توجه به این شرایط هنر یک ارتباط دان ماهر در این است که چگونه از مهارت های ارتباطی خود استفاده کرده و آن ها را شکل دهد تا کمتر دچار مشکل شود.

البته به این نکته نیز باید توجه داشته باشیم که مشکلات ارتباطی اغلب از نا آگاهی انسان ها سرچشمه می گیرد و این مشکل در هر جامعه ای اعم از باز یا بسته شکل خاص خود را پیدا می کند.

تبریک یک انتصاب و بیان چند نکته!

با انتصاب رئیس مرکز اطلاع رسانی و روابط عمومی وزارت آموزش و پرورش پس از وقفه ای تقریبا" یک ماهه،و نظربه حساسیت های وزیر محترم آموزش و پرورش نسبت به بحث روابط عمومی امیدواریم که از این پس شاهد ساماندهی اوضاع این حوزه باشیم و این خلاء و وقفه ی ایجاد شده- همانگونه که قبلا" نیز به آن اشاره کرده بودم - به بهترین شکل برطرف گردد.

بنده نیز به عنوان یک عضو سابق شورای اطلاع رسانی این وزارتخانه، ضمن تبریک انتصاب مهندس فرهادی؛ با بیان چند نکته ی مهم درخصوص روابط عمومی؛ برای ایشان آرزوی توفیق دارم .

• مدیریت درروابط عمومی با دیگر جایگاه هاي مديريتي، متفاوت است و توجه به این مهم می تواند فعالیت در این حوزه را تسهیل بخشد.
• در روابط عمومی اهداف به صورت معناداری با اهداف سازمان متفاوت است . هرچند که فعالیت روابط عمومی در راستای تحقق اهداف سازمانی است ولی راه و شیوه ی عمل کاملا" متفاوت است.
• چگونگی نوشتن برنامه ی عمل در این حوزه؛ مهم و قابل اعتناست .
• با توجه به تغییرات چارت سازمانی، انتخاب مدیران شایسته در حوزه های مختلف، کارگشا خواهد بود.

روابط عمومی و فرهنگ اصلاح الگوی مصرف (بخش پایانی)

در ادامه ی مباحث پیرامون روابط عمومی و نقش آن در اصلاح الگوی مصرف ؛  10 پیشنهاد اجرایی و عملیاتی به عنوان تکمله ی این بحث و حسن ختام آن تقدیم می شود؛ با این امید که مورد قبول و استفاده ی کارگزاران و افسران روابط عمومی قرار گیرد.

پیشنهادهای اجرایی

1. انتخاب یک هفته در سال به عنوان هفته ی صرفه جویی و یا اصلاح الگوی مصرف در کشور.
2. تفکیک پارامترهای فرهنگ مصرف در غرب با فرهنگ مصرف در اسلام در قالب برنامه های تلویزیونی، نمایشگاه های تصویری و ... .
3. مقایسه ی الگوهای مصرف در کشورهای گوناگون جهان و نوع برخورد مردم سایر ملل با پدیده ی اسراف و صرفه جویی.
4. ارزشمند ساختن فرهنگ مصرف بهتر به جای مصرف بیشتر به همراه آموزش تکنیک های استفاده ی حد اکثری از امکانات موجود.
5. الزام کارمندان برای ارائه ی یک طرح عملی از کاهش مصرف در سازمان یا محل کار خود و سعی در عمل نمودن به آن.
6. شناسایی سرمایه ها و امکانات راکد در سطح سازمان ها، نهادها و شرکت های مختلف جهت بکارگیری مجدد و مؤثر از آنها.
7. تقسیم بندی کالاها و خدمات بر مبنای ضروری، لوکس، جانشین و ... و تلاش جهت آموزش رفتار مناسب با هر کالا و خدمات توسط شهروندان.
8. تشکیل ستاد تذکرات مردمی در مورد اسراف ها و مصارف نابجای دستگاه های گوناگون.
9. تقویت انگیزه های دینی و معنوی به عنوان قوی ترین و مؤثرترین عامل انگیزه بخشی در صرفه جویی و اصلاح الگوی مصرف.
10. ایجاد فضای پرسشگری از مدیران در رده های گوناگون در مورد چگونگی تحقق اصلاح الگوی مصرف در سطح سازمان ها.
    
    

روابط عمومی و فرهنگ اصلاح الگوی مصرف (بخش دوم)

• وظایف روابط عمومی دراصلاح الگوی مصرف

1) شناخت مؤلفه های اصلاح الگوی مصرف :
مصرف : بهره برداری و استفاده از امکانات موجود به قصد برطرف کردن نیاز ها.
اصلاح : تصحیح، بازنگری، پالایش، زدودن معایب و افزودن راه کارهای جدید.
الگو : استاندارد و نرم تعریف شده بر اساس معیار ها و شاخص ها.
2) آموزش فرهنگ درست مصرف کردن:

1-2) استفاده از نقش بی بدیل رسانه ها.

2-2) استفاده از ظرفیت های آموزش و پرورش.

3-2) استفاده از مجامع و تریبون های عمومی.

4-2) استفاده از نقش و جایگاه ویژه زنان در خانواده.

5-2) استفاده از ظرفیت ناوگان حمل و نقل شهری.

3) اطلاع رسانی به موقع و هدایت افکار جامعه :

1-3) آشنا ساختن مخاطبان خاص هر سازمان با عواقب و پیامدهای اسراف در زمینه ی فعالیت های همان سازمان.

2-3) تهیه ی بروشور های مناسب برای مخاطبان و کارکنان در جهت آموزش درست مصرف متناسب با فعالیت ها.

3-3) ارائه آمار و اطلاعات روزامد در مورد میزان مصرف و درصد اسراف در حوزه ی کاری.

4) شناسایی و شناساندن راه های مصرف بهتر:

1-4) اولویت بندی فعالیت ها.

2-4) کسب اطلاعات در خصوص موارد اسراف.
3-4) بررسی راه های تعدیل یا حذف اسراف.
4-4) تدوین شاخص ها و استاندارد های مصرف.
5-4) شناسایی و تعیین راه کارهای عملی مصرف بهینه.
5) ارائه ی الگوی صحیح مصرف :
1-5) سیاسی
1-1-5) داخلی: بازنگری و اصلاح قوانین
2-1-5) خارجی: اتخاذ مواضع خردمندانه در مقابل سایر ملل
2-5) دفاعی
1-2-5) طراحی و ساخت ادوات نظامی
2-2-5) مصرف بهینه ادوات نظامی
3-2-5) بازنگری شیوه های آموزش و تربیت نیروی انسانی
3-5) اقتصادی
1-3-5) هدفمند کردن یارانه ها
2-3-5) اصلاح قیمت حامل های انرژی
3-3-5) بازنگری در شیوه های تولید
4-3-5) حمایت از مکانیزه نمودن طرح های اقتصادی
5-3-5) گسترش دولت الکترونیک
4-5) علمی
1-4-5) تولید علم در حوزه انرژی های تجدید نشدنی
2-4-5) تشکیل اتاق های فکر
3-4-5) بهینه هزینه نمودن اعتبارات پژوهشی
5-5) فرهنگی
1-5-5) استفاده از توان نخبگان حوزه و دانشگاه
2-5-5) غافل نشدن از توان فوق العاده رسانه ها
3-5-5) نهادینه نمودن فرهنگ تشویق
6) استفاده ی مناسب از ظرفیت نظام پیشنهادها:
7) نهادینه کردن رفتار صرفه جویی :
1-7) نأمین اعتبارات خاص.
2-7) استفاده از الگوهای جذاب.
3-7) توصیه به شعائردینی.
4-7) بسیج کردن تمام امکانات کشور.
5-7) ایجاد بسترهای قانونی.
... ادامه دارد

روابط عمومی و فرهنگ اصلاح الگوی مصرف (بخش اول)

اصلاح الگوی مصرف که به معنی نهادینه کردن روش صحیح استفاده از منابع کشور است، سبب ارتقای شاخص های زندگی و کاهش هزینه ها شده و زمینه ای برای گسترش عدالت است. اصلاح الگوی مصرف نیازمند فرهنگ سازی پایدار است و این خود نیازمند راه کار هایی است تا همه ی افراد جامعه، الزام رفتارهای اصلاح مصرف را احساس کنند و به تدریج این اصلاح ؛ نهادینه شده و به یک رفتار پایدار و نهایتاً به یک فرهنگ در تمامی عرصه ها ی مصرف تبدیل شود.

• نگاه اجمالی به الگوی مصرف از منظر قرآن
  - جایگاه و اهمیت کسب و کار حلال
   - نه اسراف، نه خست
  - لزوم رعایت اعتدال در زندگی
  - لزوم صرفه جویی و قناعت

• 
  
  آثار اسراف از نگاه معصومین
  الف) زوال نعمت : هرکه ریخت و پاش و اسراف کند نعمت از دستش می رود.“1“ امام موسی کاظم (ع)
  ب) نابود کننده فراوانی : اسراف فراوانی را از بین می برد.“2“ علی (ع)
  ج) اندک شدن برکت : اسراف کم شدن برکت را به همراه دارد. ”3“ امام صادق (ع)
  د) عدم ستایش و ترحم به او: اسراف را کنار بگذار که بخشش اسراف گر مورد ستایش قرار نمی گیرد و اگر فقیر شود مورد ترحم واقع نمی شود.“4“ علی (ع)
  
  
  

• 
  
  عوامل اسراف
  1) عامل اخلاقی
  1-1) ضعف ایمان
  2-1) پیروی از هوای نفس
  3-1) کوته نظری
  4-1) ریا
  2) عامل روانی
  1-2) تجمل گرایی و تجمل پرستی
  2-2) الگوهای نادرست رفتاری و کرداری
  
  
  

• 
  
  اسراف و تبذیر یک آفت جهانی
  براساس تازه ترین آمارها و پاره ای برآوردهای کارشناسی در حال حاضر بین 25 تا 30 درصد از کل تولید ناخالص داخلی ایران بدون هیچ سودمندی به صورت ضایعات یا اسراف از گردونه ی ثروت ملی خارج می شود.
  اگرچه کارشناسان و مسؤولان دلایل بسیاری در این که ریشه ی اسراف چیست ارائه می دهند، اما بیش از هر چیز به رفتار دولتمردان و نبود الگوی جامع مصرف تأکید شده است.
  اگر مسؤولان در همه ی امور به صرفه جویی بپردازند و اسراف نکنند، مردم هم بالطبع از آنها الگو می گیرند و در مصرف کردن دقت بیشتری خواهند کرد.
  صرفه جویی به جای وارد شدن در سیاست ها باید به روش ها انتقال یابد و روش های به صرفه به راه کارهای خردمندانه و درست تبدیل شود.
  
  
  

• 
  
  روابط عمومی و شاخص های اصلاح الگوی مصرف
  1) تغییر: خروج از وضعی و قرار گرفتن در وضعی دیگر
  2) تحول : منطبق کردن هر سازمان با آخرین پدیده های روز دنیا
  3) توجه به ابعاد مختلف دولت الکترونیک
  روابط عمومی باید توانایی نگاه جدید و متفاوت به محتوا و هدف برنامه های سازمان را داشته باشد و در آن، نوآوری تجلی پیدا کند.
  روابط عمومی سنتی که خود نگاه جدید به ابزار و امکانات روز دنیا ندارد، هرگز نمی تواند پیشگام در اصلاح الگوی مصرف باشد.پس با روابط عمومی سنتی صرف نمی توان به اصلاح الگوی مصرف رسید.( ادامه دارد)
  
  
  

----------------------

1- بحار/327/87

2- غررالحکم/235

3- وسائل/10/261

4- بحار/50/293