ارتباطات از جمله رشته‌هاي جديد، گسترده و پرنفوذي است كه در قرن بيست به اوج دست‌يابي به مفاهيم و نظريه‌هاي كارآمدي رسيده‌است. بنابراين ارائه درك عميق معناهاي نهفته در متون ارتباطي، مستلزم شناخت و در اختيار داشتن يك شيوه نوين تحليل در اين عرصه است.
دريافت ميزان اهميت نويسندگان، پديدآورندگان آثار و يا حتي كل فرهنگ‌ها به مقولات موضوعي خاص، احتمالا" بايد گسترده‌ترين موارد استفاده از تحليل محتوا تلقي شود.
هدف در بسياري از تحقيقات اجتماعي، پي بردن به ميزان توجهي است كه بر پديده، انديشه يا گرايشي خاص معطوف مي‌شود.
در تعريف تحليل محتوا، " برنارد برلسون " مي‌نويسد: " تحليل محتوا يك شيوه تحقيقي است كه براي تشريح عيني، منظم و كمي محتواي آشكار پيام‌هاي ارتباطي به‌كار مي‌رود."
مهم‌ترين كاربرد اين روش توصيف ويژگي‌هاي يك پيام است.استنباط دربارهٔ فرستندگان پیام و دلایل یا پیش‌آیندهای پیام ؛ استنباط جنبه‌های فرهنگی پیام و تغییرات فرهنگی نيز از جمله كاربردهاي ديگر تحليل محتوا است.
در مقابل روش تحليل گفتمان يك روش كيفي است كه از اصلاح روش‌هاي اوليه تحليل رسانه‌ها حاصل شده است، اصلاحي كه شالوده زبان‌شناسي دارد.
ظهور و توسعه نظريه و روش تحليل گفتمان ناشي از برخي ضعف‌هاي مشاهده شده در پارادايم‌هاي موجود در تحقيق اجتماعي و نقدهاي وارده به آنها بوده است.
"تحلیل گفتمان عبارت است از تعبیه ساز و کار مناسب و اعمال آن در کشف و تبیین ارتباط گفته (یا متن) کارکردهای فکری ـ اجتماعی ". در عمل ؛تحلیل گفتمان در صدد کشف و تبیین ارتباط بین ساختار ديدگاه‌هاي فکری ـ اجتماعی و ساختارهای گفتمانی است.
از زاويه‌اي ديگر تحليل گفتمان اين‌گونه تعريف شده است كه: " با ايجاد برش‌هاي افقي و عمودي در سطح وعمق متن، معاني كلان و فوقاني ابتدا از طريق تجريد مؤلفه‌هاي متني از يكديگر و سپس با بررسي ساختارهاي خرد و كلان از لايه‌هاي مختلف متني و فرامتني در يك رابطه متقابل و هم‌زمان تحليل مي‌شوند."
-------------------------------------------------------------------
- بديعي، نعيم.1380. تحليل محتوا، تهران: اداره كل تبليغات اداره هماهنگي روابط عمومي‌هاي كشور.
- رسانه.سال۵.شماره۴.زمستان۱۳۷۳(ص ۳۶ -۵۰)
- مير فخرايي، تژا.1383. فرايند تحليل گفتمان. تهران: مركز مطالعات و تحقيقات رسانه‌ها.
- یارمحمدی، لطف‌الله.۱۳۸۳. گفتمان‌شناسي انتقادي. تهران؛هرمس
- یارمحمدی، لطف‌الله و مجید خسروی نیک.1382.«شیوه ای در تحلیل گفتمان و بررسی دیدگاه های فکری ـ اجتماعی». نامه فرهنگ، شماره 42، 181ـ173
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر